Het einde van de oorlog is meer dan 70 jaar geleden, maar de emoties lopen hoog op in Frankrijk, omdat de regering heeft aangekondigd de archieven van de zogeheten Vichy-regering, dat samenwerkte met Nazi-Duitsland te openen.
“Het zal geen buitengewone openbaringen opleveren, maar een realistisch beeld van een complexe periode”, aldus historicus Jean-Marc Berlière. Na bestudering van een aantal van de stukken voordat ze deze week ter beschikking zijn gesteld aan het publiek, zei hij dat de documenten inzicht geven in de complexiteit van het menselijk en in de overgang van goed naar kwaad in tijden van oorlog.
Het is onwaarschijnlijk dat de Fransen delen van hun geschiedenis moeten herschrijven – overheden en onderzoekers was al toegestaan om een deel van de documenten te lezen. Maar de impact op individuen zou enorm kunnen zijn. De rol van de Franse regering onder nazi-bezetting blijft een uiterst gevoelige deel van de Franse geschiedenis. De vraag hoeveel Fransen het regime steunden is bijzonder controversieel en heeft het beeld van Frankrijk als een natie die hardnekkig verzette tegen de nazi’s aangetast.
“Hoe vaak heb ik niet archiefstukken aan mensen laten zien die in tranen uitbarsten – overweldigd door wat ze net hadden geleerd”, aldus Berlière “Sommigen die zogenaamd heldhaftige leden van de verzetsbeweging waren bleken in werkelijkheid feite … buren, rivalen of concurrenten verraden te hebben.”
“In het archief duiken betekent ook het risico te worden geconfronteerd met een waarheid die niet overeenkomt met de veronderstelde realiteit waarin men altijd heeft geleefd,” zei hij. Het omgekeerde gebeurt ook: “Ik herinner me een vrouw die ervan overtuigd was dat haar vader, een politieman, een verschrikkelijke nazicollaborateur , was geweest en die ontdekte dat haar vader was gemarteld, bestolen, en uiteindelijk gedood als vergelding door de nazi’s.”
Autoriteiten zullen in theorie nog steeds in staat zijn om het publiek te verbieden documenten in te zien die worden beschouwd als van belang zijnde voor de nationale veiligheid.