MENU

Culture
Category

Schermafbeelding 2016-01-02 om 11.16.18

2716

Archief Vichy-regime gaat open

Culture, News

januari 2, 2016

Schermafbeelding 2016-01-02 om 11.16.18

Het einde van de oorlog is meer dan 70 jaar geleden, maar de emoties lopen hoog op in Frankrijk, omdat de regering heeft aangekondigd de archieven van de zogeheten Vichy-regering, dat samenwerkte met Nazi-Duitsland te openen.

“Het zal geen buitengewone openbaringen opleveren, maar een realistisch beeld van een complexe periode”, aldus historicus Jean-Marc Berlière. Na bestudering van een aantal van de stukken voordat ze deze week ter beschikking zijn gesteld aan het publiek, zei hij dat de documenten inzicht geven in de complexiteit van het menselijk en in de overgang van goed naar kwaad in tijden van oorlog.

Het is onwaarschijnlijk dat de Fransen delen van hun geschiedenis moeten herschrijven – overheden en onderzoekers was al toegestaan om een deel van de documenten te lezen. Maar de impact op individuen zou enorm kunnen zijn. De rol van de Franse regering onder nazi-bezetting blijft een uiterst gevoelige deel van de Franse geschiedenis. De vraag hoeveel Fransen het regime steunden is bijzonder controversieel en heeft het beeld van Frankrijk als een natie die hardnekkig verzette tegen de nazi’s aangetast.

“Hoe vaak heb ik niet archiefstukken aan mensen laten zien die in tranen uitbarsten – overweldigd door wat ze net hadden geleerd”, aldus Berlière “Sommigen die zogenaamd heldhaftige leden van de verzetsbeweging waren bleken in werkelijkheid feite … buren, rivalen of concurrenten verraden te hebben.”

“In het archief duiken betekent ook het risico te worden geconfronteerd met een waarheid die niet overeenkomt met de veronderstelde realiteit waarin men altijd heeft geleefd,” zei hij. Het omgekeerde gebeurt ook: “Ik herinner me een vrouw die ervan overtuigd was dat haar vader, een politieman, een verschrikkelijke nazicollaborateur , was geweest en die ontdekte dat haar vader was gemarteld, bestolen, en uiteindelijk gedood als vergelding door de nazi’s.”

Autoriteiten zullen in theorie nog steeds in staat zijn om het publiek te verbieden documenten in te zien die worden beschouwd als van belang zijnde voor de nationale veiligheid.

lees hier verder

Read article

Schermafbeelding 2015-10-24 om 00.33.48

2371

Wim de Wagt: Wij Europeanen

Culture, Reviews

oktober 23, 2015

Schermafbeelding 2015-10-24 om 00.33.48

 

Het is september 1929. In Genève komen tijdens de jaarlijkse Assemblee van de Volkenbond de regeringsleiders van de 27 Europese landen bij elkaar om te confereren over een Europese federatie. Alleen door verzoening en samenwerking kan Europa er economisch weer bovenop komen en een nieuwe vernietigende oorlog voorkomen worden. De voortrekkers van dit Europese project zijn de leiders van Frankrijk en Duitsland, Aristide Briand en Gustav Stresemann. Terwijl de regeringsleiders over vergaande samenwerking praten, ondernemen talloze burgers, economen, zakenmensen, kunstenaars en intellectuelen in heel Europa vergelijkbare acties. Onder hen de Boheemse graaf Richard Coudenhove-Kalergi en in Nederland de journalist Robert Peereboom, die een landelijke handtekeningenactie voor internationale ontwapening op touw zet. Een verenigd Europa is heel dichtbij. Desondanks komt er niets van al die mooie plannen terecht. Europa zakt steeds dieper weg in het moeras, raakt meer en meer verdeeld en gaat ten slotte ten onder in de Tweede Wereldoorlog.

Wat is er precies gebeurd? Wat, als het wel was gelukt om een soort Europese Unie te vormen en wat had dit betekend voor het lot van zo vele mensen? Waarom lukte het toen niet, en wat kunnen we ervan leren?

Een indringend, maar vergeten verhaal uit de sleuteljaren van de twintigste eeuw, waarin de geschiedenis een andere loop had kunnen nemen en dat een spiegel vormt voor de Europese crisis in onze tijd.

 

Wij Europeanen. De vergeten geschiedenis van Europa, Uitgeverij Bas Lubberhuizen, Amsterdam 2015, ISBN 978-90-5937-431-7

Read article

SchindlersList_25192168840_4

3257

Schindlers fabriek

Culture, Travel, Video

oktober 13, 2015

SchindlersList_25192168840_4SCHINDLERS FABRIEK

Na jaren van leegstand is in 2010 de wereldberoemde emaillefabriek van Oskar Schindler omgevormd tot een indrukwekkend museum. Het verhaal van Oskar Schindler zelf en de mensen die hij gered heeft, komt kort aan bod in Schindlers fabriek. De foto’s, films en geluidsfragmenten nemen je vooral mee naar de bezetting van Krakau tijdens de Tweede Wereldoorlog. De verschrikkingen van het joodse getto komen tot leven in dit museum. Let op: de kassa sluit 90 minuten voordat het museum dichtgaat.
LIPOWA 4, WWW.MHK.PL/BRANCHES/OSKAR-SCHINDLERS-FACTORY, TELEFOON 122571017, OPEN APR-OKT MA 10.00-18.00, DI-ZO 9.00-20.00, NOV-MRT MA 10.00-14.00, DI-ZO 10.00-18.00, ENTREE 19zl, TRAM 3, 19, 24, 50 PLAC BOHATEROW GETTA

Read article

image

2719

Europa’s mentale tegenpool: China

Culture, Lifestyle

oktober 10, 2015

xi-jinping-pointing-the-way-www-scmp_-com_

(Foto: President Xi Jinping wijst China, zoals ook Mao werd uitgebeeld. Credit: SCMP – South China Morning Post)

Wie weet nog wat de Culturele Revolutie was? En De Grote Sprong Voorwaarts?

Het was het grootste politieke experiment uit de menselijke geschiedenis: de verbanning van zeventien miljoen Chinese stadsjongeren naar het armoedige platteland zo’n vijftig jaar geleden. De nieuwe socialistische mensen van toen zijn nu zestigers, zoals Wang Li en Wang Xuefen en Mu Wei. Ze jagen hun jeugdherinneringen na, en ook erkenning voor hun verleden.

Via De Volkskrant (aardige titel in dit verband!) stuitten wij op deze bijzonder mooie online productie. Over Mao (die overleed in 1976) zijn boekenkasten vol geschreven. Hij leeft in ideologische zin nog steeds voort. Nu China de weg naar een ‘vrije markteconomie’ lijkt ingeslagen – want niets is wat het lijkt in China – worstelt het land met zijn Maoistische verleden.

Het lukt China ondanks alle economische succes niet de maatschappelijke ingredienten te verwerven die in het Westen nu al eeuwen zorgen voor vooruitgang. De ingredienten van wat Karl Popper de Open Samenleving noemt: ideologische en politieke pluriformiteit, creativiteit die zich op de randen van wat de wet toestaat keert tegen de maatschappelijke concensus. Een bestuur met check & balances dat politiek en juridisch verantwoording aflegt, een rechtstaat, engagement tegen sociale onrecht, het vermogen van creatieve destructie waarbij periodieke crises ruimte scheppen voor innovatie.

Maar vooral ook de levenshouding van het humanisme, de leerstelling van de universele mensenrechten, de centrale plaats van het individu in het westen tegenover de ondergeschiktheid aan het collectief.

China is een duizelingwekkend land met een cultuur van duizenden jaren oud met filosofische en religieuze aspecten die diepe bewondering afdwingen. Maar het is geen Europa

klik hier om de China-special te lezen

En als je even snel bijgepraat wilt worden lees dan dit artikel uit Historisch Nieuwsblad

Read article

Schermafbeelding 2015-10-08 om 14.36.26

2280

Angela Merkel, Churchill anno 2015

Culture

oktober 9, 2015

Schermafbeelding 2015-10-08 om 14.36.26

 

In de kwestie van de Vluchtelingencrisis lijkt er geen tussenweg meer. Je bent of voor of tegen. Daarom is het een leerzame verademing om naar deze ‘Anne Will’ op het Duitse eerste net ARD te kijken. Televisie van een soort die in Nederland helaas is uitgestorven. Een vol uur lang ondervraagt een kritische journalist de Bondskanselier die geduldig verantwoording aflegt voor haar handelen en haar uitspraken. Heel anders dan de goedlachse soundbites van de alles wegwimpelende Mark Rutte en de discussies op kroegniveau in al die Nederlandse praatprogramma’s.

Heeft Merkel de deur van Duitsland niet wagenwijd opengezet met haar uitspraak begin september, ‘Wir schaffen dass’? Nee, legt Merkel uit. Want er is geen andere optie dan ‘es zu schaffen’.

‘Vluchten doe je alleen als je wanhopig bent, ook als het om economische redenen is’, om er aan toe te voegen dat er voor economische vluchtelingen geen plaats is. En of ze een plan had. Het is haar vele malen verwijtend gevraagd. Ja natuurlijk heeft ze een plan. Al weet ze niet hoeveel vluchtelingen er nog zullen komen. Maar zij kan het niet alleen uitvoeren. Daarvoor is een grote maatschappelijke inspanning van iedereen nodig. Dat een selfie van haar met een asielzoeker de wereld overgaat en dat daardoor mensen in het Midden-Oosten massaal hun koffers pakken is volgens haar een karikatuur van de werkelijkheid.

Tegenhouden? De Grenzen dicht? Dat is een futiele illusie, legt de bondskanselier uit. ‘Je kunt niet zoiets als een opnamestop afkondigen.’ Alleen Duitsland heeft al drieduizend kilometer grens en het gaat om miljoenen mensen die weg willen uit het Midden-Oosten. Die hou je niet tegen. Ook niet met muren en prikkeldraad. Wel moet er eerste opvang komen aan de buitengrenzen, in Turkije en Zuid-Italie, en moeten de lasten binnen Europa eerlijk worden verdeeld maar dat kost tijd met 28 landen. Ook zal Europa zich actief, veel actiever en doortastender dan nu, moeten richten op het wegnemen van de oorzaak, de burgeroorlog in Syrie en mensenrechtenschendingen in de Hoorn van Afrika. En ook dat kost tijd maar het kan. Ze staat in nauwe dialoog met de deelstaten en met de gemeenten en lagere overheden aan de ene kant en met ‘Brussel’ en de andere lidstaten aan de andere kant.

Ze hamert er op dat Europa deze crisis niet alleen kan managen, maar dat we het als Europese gemeenschap, continent ook aan onszelf zijn verplicht. We zijn een waardengemeenschap, zegt ze. Die draait om solidariteit, humaniteit, tolerantie, rechtstatelijkheid, een sociale markteconomie die vrij ondernemerschap stimuleert en zwakkeren beschermt. ‘En daar ben ik trots op.’

Ze zegt dat is moeilijk en onzeker is maar niet onmogelijk en dat we niet bang moeten zijn. Zij straalt in elk geval rust, vastberadenheid en optimisme uit. Een vrouw van Churchilliaanse proporties. Kijken dus. Kost wel een uurtje maar is goed voor je Duits.

 

 

 

 

 

Read article

Schermafbeelding 2015-09-25 om 15.40.56

2238

Little Angels genomineerd voor Prix Europa

Culture, Reviews

oktober 4, 2015

Schermafbeelding 2015-09-25 om 15.40.56

 

 

De documentaire Little Angels van Marco Niemeijer is genomineerd voor de belangrijke Europese filmprijs Prix Europa 2015 (de winnaar wordt bekendgemaakt tijdens het gelijknamige festival dat plaats heeft in Berlijn, van 17 tot 24 oktober). De documentaire zal worden uitgezonden door de Joodse Omroep.

Thema in de documentaire is de relatie tussen de bijna 100 jarige Enny en haar dochter Tascha die wordt gedomineerd door de dood van Enny’s dochters. Enny die begin jaren vijftig met haar tweede man en de jonge Tascha naar New York verhuist, verwijt Tascha nog dagelijks gebrek aan begrip voor haar lijden. Een boodschap die bovendien niet alleen bedoeld lijkt voor haar dochter. Want ook de buitenwereld mag weten hoe Tascha onder zou doen voor de doden, ‘mijn engeltjes’, zoals Enny de meisjes Glenda en Myrna liefkozend blijft noemen en van wie alleen nog de zwijgende filmbeelden bestaan die in een koffer de oorlog zijn doorgekomen.

Ook Tascha’s leven, in 1946 geboren in Amsterdam uit het tweede huwelijk van Enny, lijkt beheerst door het verleden. Het vertrek uit Amsterdam, een eenzame schooltijd in New York, Enny’s bemoeienissen met haar liefdesleven die uitmondden in haar huwelijk met de manisch-depressieve Steve; het is allemaal gevolg van haar moeders ongeluk. Zelfs na Enny’s overlijden, blijft Tascha’s dagelijkse leven doordrongen van haar moeder. Zowel in de frustraties als in het verlangen dichtbij haar moeder te kunnen blijven, omringt ze zich met haar moeders spullen en wil, kortom, de gelijkenis met haar moeder niet verliezen.

In een ingetogen filmisch portret van zijn New Yorkse stief-familie, ontvouwt filmmaker Marco Niemeijer gaandeweg de schrijnende en verstikkende werking van het oorlogstrauma over de generaties. Little Angels is een persoonlijke film die een aantal universele thema’s aansnijdt: de symbiose tussen een moeder en dochter en het onvermogen elkaar te vinden door een dramatische gebeurtenis in het verleden.

(Bron: Joodse Omroep)

 

Little Angels wordt uitgezonden op 11 oktober om 13:00 uur via NPO2.

Read article

Schermafbeelding 2015-09-26 om 18.09.06

2181

café europa! (VPRO Radio)

Culture

oktober 3, 2015

 Schermafbeelding 2015-09-26 om 18.09.06

Is Europa in een diepe crisis? Na de financiële crisis worstelt de Europese Unie met de economische en politieke crisis in Griekenland, de geopolitieke crisis in Oekraïne en de vluchtelingencrisis rond de Middellandse Zee. Om nog maar te zwijgen over een dreigende Brexit. De vanzelfsprekendheid die onze Unie en de euro na de val van de Muur kenmerkte, lijkt voorgoed verdwenen.

Maar wat is in deze tijden van grote problemen nu eigenlijk de kracht van Europa? Hoe vitaal is de EU en hoe vitaal zou die moeten zijn? Dat zijn de vragen die het VPRO-radioprogramma Bureau Buitenland inspireren om de zesdelige radioserie Café Europa! te brengen.

Want al is het een continent in lastige tijden, toch blijft Europa geen slechte plek om te wonen. Al tientallen jaren kennen we economische voorspoed en vrede. Onze onderlinge conflicten worden in Brussel uitgevochten aan de vergadertafel of in de achterkamertjes, maar zonder tanks of kanonnen.

We hebben kwalitatief fantastisch onderwijs waar anderen jaloers op zijn – heel veel van de beste universiteiten ter wereld zijn bijvoorbeeld Europees. En vergelijk de binnenstad van Amsterdam, Parijs of Rome eens met die van Jakarta of Shanghai.

Bijzondere mensen zoals Geert Mak en Paul Scheffer, die hun sporen in het Europese debat hebben verdiend, zijn te gast. Maar ook Europese beleidsmakers en politici voelen we aan de tand. Café Europa! wordt dit najaar zes maal live uitgezonden vanuit het Huis van Europa in Den Haag. Er is debat, live muziek en drank.

Klik hier om je aan te melden voor de uitzending op donderdag 15 oktober (21-22 uur) vanuit Huis van Europa.

Klik hier om de uitzending van 24 september te beluisteren

MAAR ALS JE NOU TOCH INTERESSE HEBT IN CAFE EUROPA, KLIK DAN EVEN HIER

EN HIER, EN HIER, EN HIER

Het wemelt van Europacafe’s over de hele wereld.

Read article

Schermafbeelding 2015-09-25 om 18.22.47

2069

European Ig Nobel Show

Culture

september 29, 2015

De Ig Nobelprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan tien onderzoeken die je ‘eerst laten lachen en daarna aan het denken zetten’. In NEMO blikken we op 3 oktober terug op de uitreiking van 2015, die plaats vond op 17 september in Harvard. Marc Abrahams, grondlegger en organisator van de Ig, presenteert deze Engelstalige ‘European Ig Nobel Show’ vol humor en wetenschap.

Marc Abrahams krijgt hierbij hulp van oud Ig winnaars Ilja van Beest, Kees Moeliker & Richard Stephens, wetenschapsjournalisten Ellen de Bruin & Martijn van Calmthout, en het Vlaams-Nederlandse ‘rocket science’ gelegenheidstrio Lieven Scheire, Diederik Jekel & Ionica Smeets.

Taalwetenschapper Mark Dingemanse, winnaar van de Ig Nobel Literatuurprijs 2015, wordt in NEMO gehuldigd waar hij ook vertelt over zijn bekroonde ‘huh-onderzoek’. Meedogenloze tijdsbewaker is Michael Diederich, want ook tijdens de European Ig Nobel Show geldt ‘wetenschapper hou het kort!’.

Een studie die aantoont dat bijna alle zoogdieren ongeveer evenveel tijd nemen om te plassen heeft een Ig Nobelprijs gewonnen. Ook studies naar kussen, bijensteken en het woord ‘hè’ werden onderscheiden.

Het team achter het urine-onderzoek won de prijs in de categorie Fysica. Zij ontdekten dat alle zoogdieren die meer dan 3 kilo wegen hun blaas ledigen in zo’n 21 seconden. Kleine dieren hebben dan weer veel minder tijd nodig. Een rat heeft bijvoorbeeld een fractie van een seconde nodig.

Andere winnaars gebruikten wiskunde om te bepalen hoe een Noord-Afrikaanse heerser uit de zeventiende eeuw 888 kinderen kon verwekken in 30 jaar. Of maakten een gewicht aan een kip vast om te achterhalen hoe dinosaurussen mogelijk liepen.

Michael Smith van Cornell University liet zich dan weer 38 dagen lang elke ochtend tussen 9 en 10 uur steken door honingbijen. Nergens doet een bijensteek meer pijn dan in je neusgat. De bovenlip staat op de tweede plaats en pas daarna komen de schacht van de penis en de balzak.

Een studie naar de biologische effecten over intens kussen won een Ig Nobelprijs voor Geneeskunde.

De prijzen werden zoals elk jaar uitgereikt door echte Nobelprijswinnaars. Er zijn prijzen uitgereikt in tien categorieen.

De eerst Ig Nobelprijzen werden voor het eerst uitgereikt aan de universiteit van Harvard in 1991. Meestal gaat de prijs naar gefundeerd wetenschappelijk onderzoek dat op het eerste gezicht absurd is, maar dan toch doet nadenken.

 

(Bron: Nemo) (Bron: De Standaard)

 

Hier de registratie van de uitreiking:

Read article

item4b3

2318

Airbus’ stratozwever naar 30 km hoogte in 2016

Culture

september 26, 2015

item4b3nc_glider_150923

Denk maar niet dat vliegen in de stratosfeer van de aarde super-krachtige motoren vereist. De nieuwe Perlan 2 Glider van de Europese vliegtuigbouwer Airbus, die zijn allereerste testvlucht voltooide op 23 september in Redmond, Oregon, is een klein zweefvliegtuig dat is ontworpen om de rand van de dampkring te bereiken door te “surfen” op de sterke luchtstromen van de Polar Vortex. Tijdens de eerste testvlucht bereikte het vliegtuig een zeer bescheiden 1.500 meter hoogte. Het doel is in juli 2016 m de Perlan Glider een hoogte van dertig kilometer te bereiken.Het huidige hoogterecord is 26 kilometer is in handen van de Lockheed SR-71 Blackbird. Dat verkenningsvliegtuig bereikte die hoogte in juli 1976. Ter vergelijking: een commercieel vliegtuig vliegt op ongeveer tien kilometer. (Op 20 kilometer hoogte beginnen vloeistoffen in je lichaam te koken als je geen drukpak draagt.) Op dezelfde manier als surfers golven in de oceaan berijden, klimmen piloten van de Perlan Glider op de sterke “berg golven” die te vinden zijn in bepaalde delen van de stratosfeer. Het bestaan van deze “berg golven” in sub-polaire gebieden is sinds de jaren 1930 bekend, maar pas onlangs heeft men in de de luchtvaart een manier gevonden om de theorie van het stratosfeersurfen in de praktijk te brengen. Dankzij berggolven die zich voortplanten van de troposfeer naar de stratosfeer, kunnen zweefvliegtuigen recordhoogten bereiken. In 1996 verstigde een vroege versie van de Perlan Glider zette hoogterecord voor zweefvliegtuigen op 17 kilometer. Ook al ontbreekt een motor, de Perlan Glider kan een kruissnelheid bereiken van meer dan 650 km/h – om u een idee te geven van de kracht van de Polar Vortex in bergachtige gebieden.

Meer informatie vind je op de website van Perlan

Hier een uitvoerig artikel (in Engels) over het project

Read article

france

2640

Met de VPRO naar Frankrijk

Business, Culture, Video

september 25, 2015

 

WilfreddeBruijn652621

 

Omroep VPRO maakt school met buitenlandreportages die ergens over gaan. Ook van een in Nederland immens populair vakantieland als Frankrijk, kunnen wij nog veel opsteken. Frankrijk is in crisis, of in beweging, het is maar net hoe je er naar kijkt. Op alle fronten worden verworven rechten, traditionele opvattingen, omgangsvormen en leefwijzen, opvoed- en onderwijsstijlen die voortkomen uit de Republiek in twijfel getrokken. Vrijheid? Gelijkheid? Broederschap?

Miljoenen Nederlanders brengen elk jaar hun vakantie in Frankrijk door. Zij trekken in de zomer naar hun campings, laven zich aan het idyllische Franse plattelandsleven en bewegen zich zonder het te beseffen een paar weken in het decor van een Frankrijk dat ternauwernood nog bestaat. Achter dit lieflijke decor bevindt zich een land in crisis, of in beweging, het is maar net hoe je er naar kijkt. De Nederlandse Parijzenaar Wilfred de Bruijn gaat op zoek naar het ware Frankrijk en ontdekt een intrigerend land vol tegenstellingen.

Het spanningsveld waarin het huidige Frankrijk verkeert, werd pijnlijk duidelijk bij de gruwelijke aanslagen in januari 2015. Met name de slachting op de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo legde een gevoelige Franse zenuw bloot. Het bijna heilig geachte recht op godslastering werd uit naam van de profeet Mohammed gewroken, het vrije woord het zwijgen opgelegd. Hiermee werd Frankrijk in het hart geraakt. Het wierp bij veel Fransen de vraag op wat er nog over is van die magische woorden Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap die de pijlers vormen van de Franse Republiek. Wat betekent het vandaag de dag eigenlijk nog om Frans te zijn?

De grote vraag is dan ook al langer van wie Frankrijk is; van het conservatieve deel dat de traditionele waarden verdedigt van de familie en de natie, of van het progressieve deel dat vrije opvattingen heeft en de blik juist naar buiten richt? Of is Frankrijk inmiddels van de nieuwkomers?

De aanslagen hebben dit fundamentele dilemma op scherp gezet. Verworven rechten, traditionele opvattingen, omgangsvormen en leefwijzen, opvoed- en onderwijsstijlen die voortkomen uit de principes van de Republiek worden in twijfel getrokken en opnieuw bevraagd. Lukt het de Fransen om de Republikeinse waarden opnieuw leven in te blazen? Wilfred de Bruijn doorkruist het hele land en gaat in gesprek met boeren en buitenlui, filosofen en leraren, jongeren uit de buitenwijken en de gegoede middenklasse, Bretonse nationalisten en fervente Front National aanhangers om antwoorden te vinden op die vraag.

In de serie Op zoek naar Frankrijk laat presentator Wilfred de Bruijn de kijkers kennismaken met het echte Frankrijk. Wilfred de Bruijn neemt je vanaf maart 2016 mee naar het Frankrijk dat we allemaal kennen, maar waar we eigenlijk zo weinig van weten. (bron: VPRO)

Zes afleveringen, uitzending vanaf 20 maart 2016

Hier de voorvertoning:

Read article